Τι είναι ο αργός μεταβολισμός; Πώς επηρεάζει το βάρος σου και τι μπορείς να κάνεις για να το επιταχύνεις;

Δεν είναι ασυνήθιστο να ακούς ανθρώπους να αποδίδουν την αύξηση του βάρους τους σε έναν αργό μεταβολισμό. Μειώνουν την κατανάλωση φαγητού και γυμνάζονται τακτικά, αλλά χωρίς κάποιο αποτέλεσμα στην ζυγαριά. Η μόνη άλλη πιθανή διάγνωση, όπως συνειδητοποιούν, είναι ο αργός μεταβολισμός.

Τι είναι ο μεταβολισμός;

Ο μεταβολισμός περιγράφει όλες τις χημικές διεργασίες που πραγματοποιούνται μέσα στο σώμα σου για να σε κρατήσουν ζωντανό και τα όργανα σου να λειτουργούν κανονικά, όπως η αναπνοή, η αποκατάσταση των κυττάρων και η πέψη των τροφίμων. Αυτές οι χημικές διεργασίες απαιτούν ενέργεια. Η ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται το σώμα σου για να πραγματοποιήσει αυτές τις χημικές διεργασίες ονομάζεται βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR). Το μέγεθος του σώματος, η ηλικία, το φύλο και τα γονίδια διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του BMR.

Τα μυϊκά κύτταρα απαιτούν περισσότερη ενέργεια για να διατηρηθούν από τα λιπώδη κύτταρα, έτσι τα άτομα με υψηλότερη αναλογία μυών προς λίπος τείνουν να έχουν υψηλότερο BMR. Καθώς μεγαλώνεις, κερδίζεις λίπος και δυστυχώς χάνεις μυς. Αυτό εξηγεί γιατί το BMR τείνει να μειώνεται με την ηλικία. Γενικά, οι άνδρες τείνουν να έχουν ταχύτερο μεταβολισμό, καθώς έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα, βαρύτερα οστά και λιγότερο λίπος από τις γυναίκες (not fair!).

Οι άνθρωποι που αγωνίζονται να χάσουν βάρος συχνά κατηγορούν έναν αργό μεταβολισμό. Ωστόσο, πολυάριθμες μελέτες που αφορούν χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο δεν κατάφεραν να βρουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα υπέρβαρα άτομα έχουν χαμηλότερο BMR (1,2).

Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο: οι υπέρβαροι άνθρωποι μπορεί να έχουν στην πραγματικότητα υψηλότερο μεταβολισμό από τους πιο αδύνατους, καθώς οι ενεργειακές απαιτήσεις για τη διατήρηση ενός μεγαλύτερου σωματικού μεγέθους είναι υψηλότερες. Τις περισσότερες φορές, ο λόγος που βάζεις βάρος δεν οφείλεται σε αργό μεταβολισμό, είναι επειδή καταναλώνεις περισσότερες θερμίδες από ό, τι καις. 

Τι μπορώ να κάνω για να επιταχύνω το μεταβολισμό μου;

Ενώ δεν έχεις πολύ έλεγχο της ταχύτητας του μεταβολισμού σου, μπορείς να ελέγξεις πόσες θερμίδες ξοδεύεις μέσα από το επίπεδο φυσικής σας δραστηριότητας. Όσο πιο ενεργητικός είσαι, τόσες περισσότερες θερμίδες ξοδεύεις. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι άνθρωποι που λέγεται ότι έχουν γρήγορο μεταβολισμό είναι απλώς πιο ενεργοί - και ίσως πιο νευρικοί - από άλλους!

Tip Διαιτολόγου: Η αερόβια άσκηση και οι ασκήσεις αντίστασης είναι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να κάψεις θερμίδες. Ο μυϊκός ιστός καίει περισσότερες θερμίδες από τον λιπώδη ιστό, οπότε η αύξηση της μυϊκής σας μάζας θα σε βοηθήσει να χάσεις βάρος. Μην ανησυχείς, δεν χρειάζεται να μετατραπείς σε Arnold Schwarzenegger! 

Χαρά Μαλιώτη

Κλινική Διαιτολόγος, MNutr, R.D., MSc